Crisis als kans
Velen en zeker de ouderen onder ons, hebben ervaringen met crisis. Wat doet een crisis met ons? Haalt die het beste in ons boven, zoals we dat vaker horen of raken we hier angstig over? Hoe ga je om met crisis?
Ongeloof
De meesten onder ons zijn geboren na de oorlog en een pandemie hebben we ook nog nooit meegemaakt. Nog nooit meegemaakt dat de kroegen en restaurants, de theaters en musea, dichtgaan. De kinderen zitten thuis en niet op school. De grenzen zijn dicht, mensen komen vast te zitten. En mogelijk blijft dit nog wel een tijdje zo. Gebeurt dit echt? Kan een enkel virus niet alleen het persoonlijke leven van velen, maar ook het openbare leven geheel kan ontwrichten?
Kennelijk is dat zo. In eerste instantie lijkt dit schokkend. Het is iets waarvoor we nooit zouden kiezen als we die keuze hadden. Die hebben we duidelijk niet.
Overgave
Hoewel het idee dat we ons eigen werkelijkheid kunnen bepalen steeds meer gelovigen vindt, worden we hier geconfronteerd met het tegenovergestelde. Hoe dit virus ook in de wereld is gekomen, het maakt ons duidelijk dat we het uiteindelijk niet voor het zeggen hebben. Het leven kan ons voor onvoorziene omstandigheden plaatsen. En, eerlijk, is dat niet altijd het geval? Kan het leven ons niet op elk willekeurig moment overvallen met verlies, met schok en schrik, met angst voor het vege bestaan, angst voor gezondheid en veiligheid?
We hebben massaal geprobeerd deze realiteit, die inherent is aan leven op aarde, buiten ons te houden. Nu worden we ingehaald door de waarheid. Dit virus laat ons onze kwetsbaarheid zien, het laat ons zien dat we, zolang we ons hechten aan het leven op aarde, risico lopen. Moeten we dan onthechten? Sommige spirituele tradities benadrukken dat, maar is dat mogelijk?
Hechten en onthechten
Hechten is de basis van een leven op aarde. Het begint in de baarmoeder. Een bevrucht eitje, geïnspireerd door een geïncarneerde ziel, hecht zich aan de baarmoederwand. Zonder hechting geen leven. We hechten ons aan onze moeder, vader en andere ouders; we hebben geen keuze, zijn van hen afhankelijk. Hechten biedt ons veiligheid en zo hechten we ons aan een veilige leefomgeving, een stabiel inkomen, een geliefde partner. We hechten ons aan wat we bereikt hebben en aan onze dromen.
Hechten lijkt ons veiligheid te bieden totdat datgene waaraan we ons hechten wegvalt. Onze ouders, een partner, een broer of zus, een goede vriend, een mooie baan, een toekomstdroom, dat alles kan ons zo ontvallen. Leven in een lichaam op aarde is een kwetsbare aangelegenheid. Dat is waar we in een tijd als deze massaal mee worden geconfronteerd.
Het is onmogelijk om ons niet te hechten en dat moeten we ook niet willen. Als we ons niet hechten, dan gaan we het leven op aarde niet werkelijk aan. Wat hier van ons gevraagd wordt is toelaten wat het met ons doet als dat waaraan we gehecht zijn, wegvalt.
Crisis als kans
De meesten onder ons verliezen in deze crisis niet een van hun geliefden. Wat we verliezen is ons gewoonteleven. Gemakkelijk de kroeg in gaan, met vrienden een borrel drinken en een filmpje pakken, de stad in gaan om te shoppen. Een gewoonteleven dat gericht is op naar buiten gaan, op verstrooiing zoeken in wat we leven noemen. Onze acties zijn erop gericht om erbij te horen, mee te doen, iets te betekenen, gezien en bevestigd te worden. We zoeken verstrooiing en dat wordt nu een stuk lastiger. We kunnen nog verstrooiing binnenshuis zoeken, Netflix biedt genoeg mogelijkheden, KPN biedt gratis nieuwe kanalen aan en Forum Groningen, voor wie daar lid van is, kan oude films voor de helft van de prijs thuis bekijken op het beeldscherm. Als dit langer duurt dan de geplande drie weken, waarvan er inmiddels een voorbij is, dan krijgen we ook hier waarschijnlijk genoeg van. Wat dan?
Crisissen bieden ook kansen, kansen om iets nieuws te doen. Nu we niet langer geprikkeld worden om naar buiten te gaan, kunnen we dan nu wat meer ruimte maken voor ons innerlijke leven?
Zelfonderzoek
Hoe is het om niet alleen in huis te zitten maar nog een laagje dieper naar binnen te gaan? Om ons innerlijk te onderzoeken en onszelf te vragen: ‘Wat doet deze crisis met mij?’ Om tijd te nemen om te zitten, jezelf te gronden en jezelf die wezenlijke vraag te stellen: ‘Waar ben ik in dit alles? Wat gebeurt er in mijn lijf als ik zit en deze situatie tot mij door laat dringen?
Zelfonderzoek geeft geen oplossingen. Ze geeft wel antwoorden en deze antwoorden brengen je verder. Hier ontmoet je jezelf:
Zitten:
Laten we beginnen bij ons lijf. We zijn vaak zo gefocust op ons denken dat we vergeten dat we ook een lichaam hebben. Laten we ons zelfonderzoek hier beginnen:
Maak contact met je zitbotjes, wiebel wat van voor naar achter over die zitbotjes en merk hoe je bekken hier naar voren en naar achteren kantelt. Vind dan de plek in het midden, daar waar je rug zich recht en je in je bekken zit. Als dat nodig is, stop een kussen achter je rug zodat je steun krijgt van de rugleuning.
Hoe is het om te zitten? Kun je de stevigheid van de stoelzitting onder je billen voelen? Kijk of je je kunt laten steunen.
Breng dan je aandacht naar je ademhaling en volg je in- en je uitademing. Stel je voor dat je op elke uitademing iets meer zakt. Besef dat aarde onder je is. Aarde is onze grond, aarde draagt ons. Durf jij je te laten dragen?
Innerlijk vragen:
Wat gaat er door je heen nu je hier zo zit?
Al in deze paar minuten kun je je van allerlei aspecten bewust worden:
Is je ademhaling vrij of gespannen? Durf je je echt te laten dragen of houd je jezelf op? Wat voor associaties krijg je bij het idee dat je gesteund wordt? Zijn er beelden die opkomen, herinneringen?
Reactiviteit?
Als je je wat meer gegrond voelt kun je je afvragen hoe je op deze crisis reageert. Heb je de neiging om te gaan helpen? Vind je de voorzorgsmaatregelen erg overdreven? Onze reacties zeggen vaak meer over onszelf en hoe we hebben geleerd te reageren op lastige situaties, dan we zelf in de gaten hebben.
Rust en onrust:
Hoe is het om een laagje dieper te gaan en te kijken wat deze crisis werkelijk met je doet?
Geeft het wegvallen van de druk van de buitenwereld ons dat rust? Hoe voelt het om werkelijk tot rust te komen? Hoe reageert je lijf?
Of geeft dat wegvallen je juist onrust? Hier kunnen we niets meer ‘doen’. Voel je je machteloos, leeg?
Is her angst? Angst kan gemakkelijk geactiveerd worden en vaak is deze angst niet herleidbaar naar iets concreets. Vertel je nu tegen jezelf dat dit onzin is of kun je de angst toelaten?
Grond jezelf opnieuw, voel de steun van de aarde. Adem door.
Confrontatie met onverwerkte ervaringen
Als we hier sterke emoties beleven is er een grote kans dat we geconfronteerd worden met onverwerkte ervaringen uit onze kindertijd. Is hier een angstig of eenzaam innerlijk kind? Ervaar je dat ergens in jou? Dreigt dat je over te nemen?
Ga terug naar je gronding.
Voel de steun van de stoel en maak nu ook contact met je ruggengraat, je verticale verbinding. Ga als het ware iets naar achteren zitten en zet de beelden die je ziet, herinneringen, vóór je neer. Wat valt je op? Wat zie je? Je bent niet die situatie, niet die ervaringen, je hebt ze.
Wat doet het met je als je dat tot je door laat dringen? Wat kun je je innerlijke kind geven?
Ontmoeting met jezelf
Zelfonderzoek brengt ons dieper in onszelf, doet ons onszelf ontmoeten. Wat ooit te pijnlijk was om toe gelaten, waar ons innerlijke kind ooit aan leed en nooit kon verdragen, dat alles kan zich aandienen. We zijn dat kind niet meer. Ooit konden we die realiteit niet aan, maar nu zijn we volwassen en niet langer afhankelijk. Zelfonderzoek heelt oude wonden, maakt ons vrijer en opener, niet alleen naar onszelf, maar ook naar anderen. Zelfonderzoek werkt!
Meer lezen? Onder mijn rubriek: Artikelen voor de praktijk. vind je meer inspiratie en steun voor je zelfonderzoek.
Dan tot slot dit prachtige gedicht van Rumi:
I said: what about my eyes
God said: keep them on the road
I said: what about my passion
God said: keep it burning
I said: what about my heart
God said: tell me what you hold inside it
I said: what about my pain and sorrow
God said: stay with it,
cause the wound is the place
Where the Light enters you.
Ik wens ons allemaal een vruchtbare en inspirerende tijd toe.