Denemarken
Waar Schotland voor mij het land van de strijders is, waar trots en uithoudingsvermogen voelbaar aanwezig zijn in het landschap, voelt Denemarken voor mij altijd zachter, altijd lieflijker, meer vrouwelijk als de Godin. Ik was er tien dagen en begeleidde daar een groep.
Moederland
Denemarken land van golvende heuvels en lieflijke dalen, van verre wolkenluchten en vele stranden. De Oostzee voelt als een meer en hoewel de Mariagerfjord, waar we vijf dagen kampeerden, een grote watermassa is, is het er nog steeds zacht en lieflijk, zelfs met de ijskoude wind die deze week alsmaar uit het noorden bleef waaien.
Het is dinsdagavond 12 juli als de groep arriveert op onze primitieve kampeerplaats in Sonderhav. Er zijn alleen een paar banken, een tafel en een vuurplek. Slechts plek voor een paar tenten en er staat er al een als we aankomen. De auto kan niet bij de tent. Dat wordt sjouwen, met tenten, kratten met kookgerei en eten. Om half negen zitten we aan ons eerste rondje.
Primitieve kampeerplek
Ik ben zelf al een paar dagen in Denemarken, heb diverse plekken bezocht en een soort van programma gemaakt. Het thema voor deze week, een pelgrimstocht, is wijsheid. In de noordse mythologie is de wijze vrouw dominant aanwezig. Ze is Vala, de stafdraagster. Ze is verbonden met het land, ze is heler en ze spreekt voorspellingen uit.
Wijsheid
Haar wijsheid komt voort uit haar heelheid: ze is één met de drie werelden die in deze mythologie centraal staan: de bovenwereld waar de goden wonen, de mensenwereld in het midden en de onderwereld waar de slang, de instinctuele wijsheid, en de drie schikgodinnen leven. Nornen worden ze hier genoemd. In andere tradities heten ze ook wel de ‘vrouwen van Lot’ want het zijn zij die het lot van de mensen bepalen.
In de Edda, waar de noordse mythologie wordt uiteengezet, gaan de meeste verhalen over mannen. De enige Godin die met naam en toenaam wordt genoemd is Freya. Wel wordt er gesteld dat er evenveel Godinnen als Goden in de bovenwereld wonen en dat zij even belangrijk zijn, maar hun namen en daden zijn niet bekend. Hun rol lijkt onzichtbaarder, lastiger te benoemen maar als we kijken naar de nornen, naar de vrouwen van Lot, dan lijkt het lot van de mensen niet in godenhanden te liggen.
Urd
Ze is de oudste norne en heerst over het verleden en onze wortels. Ze bepaalt lot en bestemming en ze bewaakt de bron die in de wortels van de levensboom verborgen is. Hier ligt de bron van de wijsheid en van de kennis van Aarde.
Ik ontmoet haar als ik me verdiep in het boek van Linda Wormhoudt en ze laat me niet meer gaan. Ik zie haar zweven in de lucht, in de ruimte. Ze is stil en teruggetrokken, een beetje bozig en zo heel anders als de oervrouw die ik zag in de aanloop naar mijn reis naar Australië.
Urd is hier, in de oude stenen in Sonderhav
Ik denk na over deze vrouw, voel haar in me, vraag me af wat maakt dat ze zo bozig is.
Ik ben ook geraakt. Zo dichtbij; deze spiritualiteit gaat over mijn voorouders. Hier liggen mijn wortels en ik heb me er nog nooit in verdiept. Ik was in Engeland en Schotland, ken de Keltische cultuur waar de Noordse toch aan verwant is, maar daar ontmoette ik haar nooit. Ik verdiepte me in de cultuur van de Native Americans en ontmoette de spirit van de Aboriginal culture. Maar ik had nog nooit van Urd gehoord. Ik vraag me af of ze daarom zo teruggetrokken en somber is.
Pelgrimage
Voordat we het bos ingaan, maken we contact met het water, aan het kleine strand van Sonderhav. En in regenjacks lopen we vervolgens het bos in, waar nog veel tempels en grafheuvels, verscholen onder mos en gras, tussen de bomen liggen. Sommige plekken zijn geheel vervallen, anderen zien er nog heel uit, voelen jong en licht, of moederlijk.
Sonderhav strand, klaar voor de tocht
We worden stil, zijn in onszelf aanwezig, stemmen af op ons proces. Een outer journey is ook altijd een inner journey. We reizen in wat we ‘werkelijke tijd en ruimte’ noemen, om een innerlijke reis mogelijk te maken, een reis door onze ziel. Een reis waarin we onze innerlijke grenzen verleggen en ontdekken wat ons belemmert in onze verdere psychische en spirituele groei.
We ontdekken het al in het eerste rondje, als ik het thema introduceer: de wijze vrouw in ons ontmoeten.
Wijsheid
We ervaren hoe moeilijk het is om voor onze wijsheid op te komen, hoe lastig het is om simpel te erkennen dat in ons wijsheid woont, hoe we terugdeinzen om te gaan staan voor onze innerlijke waarheid.
Van oorsprong is wijsheid vrouwelijk. De H. Geest die neerdaalt uit de hemel is de Sofia, de vrouwe van de wijsheid. De Boeddhistische traditie kent in haar oorsprong wijze vrouwen die de basis zouden vormen van deze leer. Pytagoras werd ingewijd in de geheimen van de getallen door een priesteres en de orakels werden door vrouwen uitgevoerd. En in sommige christelijke visies is Maria Magdalena de vrouw die Jezus woorden het beste begreep.
We ontmoeten haar, verrassend genoeg, in het kleine witte kerkje in Jelling, dat we aandoen op onze tocht naar het noorden. Daar staat ze fier in de rij naast zes apostelen, de andere zes op de tegenovergestelde muur. We ontdekken haar als we de kerk weer uitlopen, achter bij het orgel. Ze neemt fier haar plaats in, deinst niet terug. Hoe past ze in de Noordse traditie!
Fier staat ze hier, helemaal links, een beetje apart van de anderen; ze past in de Noordse traditie.
Natuurlijk is wijsheid niet aan vrouwen voorbehouden, maar zeker ook niet exclusief aan mannen. Wijsheid ontstaat uit een integratie van kennis uit buik, hart en hoofd. Wijsheid impliceert kijken naar de werkelijkheid vanuit al die centra.
In onze cultuur met zijn specifieke waarden en normen, is veel van wat mensen eigen is, onderdrukt. Dat leidt ertoe dat er veel innerlijke delen in de psyche kunnen ontstaan, die van elkaar vervreemd zijn geraakt. Innerlijk werk leidt ertoe dat deze delen in jezelf gekend kunnen worden waardoor hun kwaliteiten vrijkomen en er sprake is van meer heelheid.
Meer heelheid leidt tot meer wijsheid.
En gedurende deze week werken we met de drie centra. Het buikcentrum waar we onszelf gronden in de wereld, het hartcentrum waar liefde en compassie groeit en het hoofdcentrum waar inzicht en zelfreflectie zorgen voor synthese. Naarmate de centra meer open zijn gaan ze als vanzelf meer samenwerken en wijsheid die er al, komt vrij.
Noord Jutland
Na Sonderhav reizen we af naar het noorden en bivakkeren we aan de Mariagerfjord. We bezoeken Poskear Stenhus in de oostflank van Jutland, een tempel uit het neolithicum; het is een grote cirkel met daarin een door stenen ingesloten ruimte. We tonen hier ons respect. Laten ons raken.
Poskear Stenhus
Bij het dubbele passage grave bij Hannerup: ‘Snibhoj Jaettestue’ kunnen we naar binnen; gebogen lopend door een lage gang, komen we in een holle ruimte waarin we rechtop kunnen staan. De ruimte is gevormd door rechtop staande stenen, dekstenen erop, en dan heel veel aarde. Ieder spreekt hier een persoonlijke intentie uit.
‘Snibhoj Jaettestue’
En natuurlijk bezoeken we Lindholm met de vele grafstenen. Er is een museum dat de geschiedenis vanaf de steentijd in beeld heeft gebracht en als we de heuvel oplopen, schijnt de zon. Hier is een mooie, lichte atmosfeer!
Een lichte, vrije atmosfeer
Het moedige hart
Het wordt een inspirerende week. We kamperen in koude en regen; een grote tent is ons huis en we hebben ieder onze eigen stoel meegenomen. Maar tafels waren er niet, geen ruimte in de auto’s. Het is primitief en in dit weer is het soms afzien en soms heel chaotisch.
‘Er moet yoghurt komen’.
‘Nee hoor er is nog genoeg!’.
‘Waar dan?’
‘Gister was er nog een heel pak.’
Een heel pak yoghurt gaat met negen mensen snel op. En wie doet de boodschappen, wie kookt er? En hoe laat eten we dan? Hoe vroeg doen we ons lichaamswerk?
Gelukkig zijn de campings in Denemarken uitgerust met een heuse keuken waar je je maaltijd kunt koken en eenmaal aangekomen in onze hoofdverblijfplaats, een kleine camping aan het Mariagerfjord, wordt het koken een stuk gemakkelijker.
Natuurlijk zijn er irritaties; maar ze worden uitgesproken en de sfeer blijft open. Er worden heel wat grappen gemaakt en er wordt ongelooflijk veel gelachen.
Er is een moedig hart nodig om een tocht als deze aan te gaan. De groep heeft enige ervaring met reizen en ik ervaar wezenlijke groei. De enige nieuwkomer in de groep heeft het heel goed naar haar zin! En op de een na laatste dag ontmoet ik iedere vrouw een op een in mijn campertje voor een sessie. Hier is wijsheid aanwezig!
En dan is het alweer voorbij, de week zit erop. Ik voel me geraakt en ontroerd door het werk dat we hier samen mogen doen en hebben gedaan. Ik reis naar Hirtshals waar ik de ferry pak naar Bergen en de andere acht vrouwen reizen terug naar het zuiden, naar huis of op weg naar een andere vakantiebestemming.
Ik schreef ook een column over deze Denemarken reis in vive-levenskunst online tijdschrift. Je kunt deze vanaf 1 augustus vinden op: https://www.vive-levenskunst.nl. Klik op Aarde Spreekt, en dan vind je al mijn columns, ook deze over Denemarken.