Wie schrijft die blijft

‘‘Wie schrijft die blijft’, las ik in de mail van Schrijven online. Schrijf je daarom’, vraagt de kritische vrouw. Ze heeft zich tegenover mij neergezet om vooral al mijn aandacht te krijgen.

Ik kijk naar haar, haar grijze haar dunt al uit, het is strak naar achter getrokken in een knotje en op haar voorhoofd ligt een diepe rimpel. Als ze de kans krijgt legt ze al mijn motieven achter het schrijven langs de kritische lat. De uitgever stelde die vraag ook al aan mij… vreemd.

'Ik zou niet weten waarom iets van mij op aarde achter moet blijven als dit lichaam deze wereld verlaat’.
Ze knikt goedkeurend. ‘Waarom schrijf je dan?’

Ik heb me dat zelf ook vaak afgevraagd. Ooit is het begonnen, lang geleden. Mijn allereerste boek kwam er omdat ik wilde begrijpen, inzicht wilde krijgen in de dynamiek van de mens, zijn persoonlijkheid, verlangens, spirituele aspiraties. Ik was op zoek naar de verbanden tussen de diversiteit aan opvattingen over wat het is een mens te zijn en hoe de persoonlijkheid zich ontwikkelt. Ik werkte er 5 jaar aan, een deel van dat boek is gepubliceerd.

Er kwamen meer onderwerpen waarover ik wilde schrijven. In mijn laptop kwamen tal van aanzetten die iets moesten worden – ooit was er zelfs een half boek.
Mijn laatste boek over mijn werk schreef ik op uitnodiging van de uitgever, er was steun, ik kreeg een redacteur toegewezen, ik leerde, raakte gefascineerd door de taal. Ik schrijf al zolang, over van alles...

'Ik schrijf toch al zowat mijn hele leven. Dagboeken vol schreef ik, over wat me raakt, wat ik ervaar. Dat schrijven geeft inzicht, helpt me in het verwerken van ervaringen…'

Ze knikt opnieuw, ze weet daar natuurlijk alles van:
‘Dat schrijven dient het zelfonderzoek om je verborgen motieven, de emoties die opkomen, te begrijpen. Dat raad je je cliënten ook aan. Jij ging verder, volgde cursussen aan de schrijversvakschool, leerde het literaire schijven, zit nu in een schrijfgroep, je schreef er hier al eerder over. En je werkte drie jaar aan een manuscript over je eigen, ietwat vreemde, ervaringen; een deel daarin verzon je, bestaat uit beelden die al schrijvend opkwamen. Waarom?’

Ik voel me door haar uitgedaagd om dieper te gaan, echt na te gaan waarom ik schrijf, waarom ik uren spendeer aan het schrijven van een pagina om deze de volgende dag in de prullenbak te gooien. Waarom doen schrijvers dat? Omdat ze houden van de taal, de schoonheid?

‘Als ik zoek naar de juiste woorden, dan opent de werkelijkheid zich dieper. Zoeken naar hoe je het nog preciezer kunt verwoorden, bracht me dieper in mijn ervaringen, onthulde waar ik overheen had geschreven.’

Ze glimlacht, die vrouw tegenover me. Ineens valt haar rode sjaal me op, ze heeft hem dubbel om haar hals geslagen, iets dat ik tegenwoordig vaak bij mijn cliënten zie. Kennelijk is dat in.

‘Het is alsof ik door een literaire verwerking mijn ervaringen niet alleen opschoon, maar ze ook nieuwe perspectieven bied.’ Ik aarzel… Virginia Woolf schrijft in haar memoir dat ze wellicht schrijver is geworden om de klappen in haar leven op te vangen:
“Alleen door het onder woorden te brengen kan ik er een geheel van maken; deze ‘heelheid’ betekent dat het zijn vermogen om mij pijn te doen verloren heeft; de verbrokkelde delen weer bij elkaar voegen geeft me een gevoel van intense voldoening, misschien omdat ik al doende de pijn wegneem.”

Die zinnen raakten me, ik herken daar iets in. Het is alsof je door te schrijven de worstelingen van het leven boven het dagelijkse leven uittilt, waardoor ze niet langer pijn doen. Misschien omdat ze een andere betekenis krijgen. En,' voeg ik eraan toen 'ik geniet van het schrijven, van die zoektocht naar de precieze verwoording en de vrijheid om je fantasie te laten werken en de beelden die dan ontstaan taal te geven.' Ik zucht, ja, daarom schrijf ik ook, ik zou niet meer zonder willen.

Haar ogen vangen het licht van de middagzon die nu door het raam naar binnen valt. Ze heeft me met haar vragen geholpen om mijn motieven helder te krijgen, dieper door te dringen in de waarde van dit schrijvende zoeken. Ik krijg zin in koffie. Zij is nog niet klaar:

‘En waarom moet het dan nog gepubliceerd worden? Dat is toch waar je nu voor gaat, met het manuscript dat na veel schaven en slijpen eindelijk klaar is om te versturen?’

Anderen vroegen me dat, een collega met wie ik buiten bij een vuur had zitten borrelen, hij schildert in zijn vrije tijd en fotografeert en een vriendin, kunstschilder, vroeg het. Beiden exposeren nauwelijks. Is het omdat je foto’s en schilderijen op kunt hangen, ernaar kunt kijken en een boek opgeborgen in je laptop onzichtbaar blijft voor de wereld?

‘Als ik eraan denk dat het gepubliceerd wordt, de wereld ingaat, dan gaat het weg van mij… er ontstaat er afstand tussen mij en het geschrevene. Als het manuscript een boek wordt dan krijgt het ook zelf de ruimte en is het vrij.’

De vrouw tegenover me is verdwenen. Ik sta op en loop naar het koffiezet apparaat.