De oefening van zelfonderzoek
Zelfonderzoek gebruik je om jezelf beter te leren kennen, om te groeien, te helen. Het is een ingang, een methode die je helpt om je potentieel te ontwikkeling. Het wordt de innerlijke leiding op je pad.
Zelfonderzoek
In het zelfonderzoek ligt de focus op jezelf, op jouw ervaring. Dat is in onze cultuur niet zo vanzelfsprekend. We neigen ertoe ons vooral te focussen op een taak, op onze omgeving, op verwachtingen van anderen. We zijn niet gewend om onszelf als object van onderzoek te nemen. We hebben eerder de neiging om van bovenaf onszelf te becommentariëren in plaats van onszelf te onderzoeken.
We zijn niet gewend om onszelf als object van onderzoek te nemen.
Maar hoe kunnen we weten wie we echt zijn als we niet op onderzoek gaan? Onze omgeving heeft ons vooral gespiegeld in hoe zij ons zien en vaak ook hoe zij ons willen zien. Er liggen verwachtingen waar we aan willen voldoen, waar we ons van terugtrekken of tegen in verzet gaan. We leven vaak in reactie op onze omgeving in plaats van dat we zelf leven. Zelfonderzoek helpt ons om direct vanuit onszelf te leven. Zelfonderzoek brengt je naar de diepten in jezelf.
Vragen
In het zelfonderzoek stel je jezelf vragen. Je bevraagt je eigen ervaring.
'Wat is een vraag?'
"In een vraag zit het onwetende en het wetende. Je weet iets niet en je weet dat je het niet weet en je weet ook wat je niet weet, anders kun je de vraag niet stellen. Om een vraag te kunnen stellen moet er dus een besef zijn van niet weten en een idee of verwachting dat je het mogelijk wel gaat weten. Het is belangrijk dat je wilt weten, dat je nieuwsgierig bent, dat je wilt begrijpen."
A.H. Almaas.
Vragen kunnen op allerlei situaties en ervaringen betrekking hebben.
Voorbeelden zijn:
"Wat maakt dat ik telkens weer in dezelfde valkuil terecht kom? Hoe ga ik om met mijn schaduw? Wat maakt dat ik me ineens zo blij voel, of zo verdrietig? Waar ben ik in mezelf op dit moment? Wat is het dat ik steeds, als ik iemand met een hoed op zie, een naar gevoel krijg? Als ik door die straat rijd, dat er dan bibbers opkomen? Wat maakt dat ik steeds in de reactie ga, als ik iets hoor wat me niet aanstaat? Wat maakt dat ik me niet kan concentreren?"
Je merkt wellicht dat ik de 'waarom' vragen niet gebruik. Die vragen stellen we het makkelijkst en ze brengen ons direct in ons denken en daarmee sluiten we onszelf gemakkelijk op. Je kunt zelfonderzoek op tal van manieren toepassen; het kan gericht zijn op een specifiek thema, bijvoorbeeld kwetsbaarheid of woede, of om zicht krijgen op hoe het op een bepaald moment met je is.
Het verlangen om gekend te worden
Behalve dat jij iets wilt weten, zijn er ook aspecten in jou die gekend willen worden. Ervaringen, gevoelens, en gebeurtenissen, die in de loop van de tijd zijn verdrongen of onderdrukt, kunnen naar boven komen: verdriet of woede, een besef van eenzaamheid en hulpeloosheid.
Ze kunnen ook als 'deelpersonen' tevoorschijn komen. Deze ontstaan vaak in de kindertijd waar de pijn van het niet gezien of gekend zijn, leidt naar de vorming van gekwetste, bange of boze innerlijke delen.
"Behalve dat jij iets wilt weten, zijn er ook aspecten in jou die gekend willen worden. Aspecten die in de loop van de tijd zijn verdrongen of onderdrukt kunnen naar boven komen."
Deze deelpersonen, hun energie en hun kwaliteiten, willen gekend worden en 'werken zich' naar buiten als je besluit je daar voor open te stellen: het onderbewuste dient zich aan.
Onderliggend is er het verlangen van je ziel, jouw wezen, om gekend te worden door jou. Het verlangen om heel te worden, voorbij de splitsingen en voorbij de persoonlijke geschiedenis. Het is alsof, van binnen, iemand je raakt en zegt: 'Hé kijk hier eens, hier is iets...' Iets komt naar boven, manifesteert zich en raakt je hart. Dit geraakt worden doet je de vraag stellen.
Het is alsof, van binnen, iemand je raakt en zegt:
'Hé kijk hier eens, hier is iets…' Iets komt naar boven, manifesteert zich en raakt je hart.
In het geraakt worden in je hart, ervaar je de spirituele dimensie van het zelfonderzoek. Je zelfonderzoek wordt nu gedragen door het verlangen naar thuiskomen, naar verbinding met de bron, God of hoe je dat ook wil noemen.
Openheid
Openheid is hierin essentieel. Hoe opener je kunt zijn, hoe opener je vraag, hoe wezenlijker het antwoord kan zijn. Als je niets meer uitsluit, als alles er mag zijn, dan kan dat wat in jou aanwezig is, zichtbaar en voelbaar worden.
Als je al van tevoren denkt dat je weet wat eruit komt, sluit je de deur voor zelfonderzoek.
Zelfonderzoek begint dus van een plek van niet weten, van het herkennen en waarnemen van iets in jezelf dat je niet kent en dat je wilt leren kennen. Je staat open voor ontdekking. Je staat jezelf het niet-weten toe. Openheid betekent dat geen eindige kennis bestaat. Ze staat geen fixatie of rigiditeit toe, geen afsluiten. Bestaande kennis wordt telkens weer ingehaald door nieuwe ontdekkingen. Het is een 'zich voortdurend ontvouwen'.
Openheid betekent dat geen eindige kennis bestaat. Bestaande kennis wordt telkens weer ingehaald door nieuwe ontdekkingen. Het is een 'zich voortdurend ontvouwen'.
Acceptatie
We komen hier bij een ander aspect dat belangrijk is in dit werk: acceptatie.
Acceptatie betekent niet dat je je passief neerlegt bij de situatie. Acceptatie is het accepteren van dat wat is, op dit moment. Alles wat zich manifesteert is een expressie van Essentie. Je valkuilen, je controle, zelfs je superego. Acceptatie betekent dat er geen veroordeling is, maar dat het mag zijn zoals het is. Het biedt je de gelegenheid te ervaren wat er is, zonder het bij voorbaat weg te willen poetsen.
Dynamiek en verandering
In het leven bestaat geen stilstand. Iets is voortdurend in beweging. Op het moment dat je iets onderzoekt dienen zich specifieke inzichten, gevoelens, sensaties aan. Er is beweging, de verandering voltrekt zich doordat je open staat en wilt weten. Door de ervaring te bevragen zet je deze in beweging.
In die zin is zelfonderzoek een uitdaging aan wat we weten. Dat wat we weten over onszelf, wie we zijn, wat we aangenaam vinden, hoe we in de wereld staan, wordt voortdurend uitgedaagd. Vaststaande ideeën worden bevraagd en de relatieve waarheid wordt vervangen door een diepere waarheid.
Zelfonderzoek is als een meanderende rivier. Ze begeleidt ons door het gebied van het niet weten. Ze leidt ons als we ons laten leiden.
Zelfonderzoek is als een meanderende rivier. Ze begeleidt ons door het gebied van het niet weten. Ze leidt ons als we ons laten leiden. Hoe opener we zijn in het zelfonderzoek, hoe sterker haar kracht wordt. Die kracht is de kracht van Zijn zelf. Het is de optimizing force.
Liefde
De ultieme spirituele dimensie van zelfonderzoek is de manifestatie van het Goddelijke dat, door zichzelf te scheppen, zichzelf de mogelijkheid biedt om zich te leren kennen. Het is de uitdrukking van Liefde, de oneindige potentie van onze ziel. En het is een mysterie dat je nooit helemaal zult weten.
"I was a hidden treasure. I wants to be known. So I created all".
Een Soefi uitspraak.
In mijn nieuwste boek Langs de weg van je hart, vind je veel meer over de potentie van de ziel, over zelfonderzoek, je passie, liefde, het hart, de kwaliteiten van aanwezigheid en gewaarzijn.
Voorbeelden van zelfonderzoek
Onderzoek naar een specifieke situatie: Je bent moe, chagrijnig, iets is er helemaal mis, en je loopt er in je hoofd over te malen.
Je begint met zitten en je aandacht naar jezelf te brengen. Dat is meestal uit je hoofd en je denken en meer in je voelen.
En dan kun je jezelf bevragen in de zin van:
‘Wat is er nu eigenlijk aan de hand?’
‘Ik ben boos, verdrietig, teleurgesteld….’ En mogelijk ga je dan weer denken over wat er is gebeurd. Kijk of je daar wat afstand van kunt nemen.
‘Wat maakt dat je verdrietig bent?’ ‘Ja zij doet altijd...’
‘Wat doet ze precies wat jou zo’n pijn doet?
‘Ze negeert me, gaat boven me staan, doet alsof ik minder ben dan zij…’
‘Hoe voelt dat?’ , ‘Waar voel je dat in je lijf?’, ‘Wat voel je daar precies?’.
Ademen en je aandacht naar je lijf brengen helpt in het beantwoorden van deze vragen. Je weet veel meer dan je denkt dat je weet. De pijn kan scherp voelen of dof, er kan een vorm of kleur in je opkomen. Als je dieper doorademt kom je meer in dat gevoel terecht. Dat willen we meestal niet maar dat is waar zelfonderzoek voor kan dienen.
Een volgende vraag kan zijn: ‘Herken je dit gevoel van andere momenten? Waar heb je het voor het eerst ervaren?’
Belangrijk is dat je alles wat bij je opkomt als waar aanvaardt. Dat hoeft niet een absolute waarheid te zijn, maar nu, voor dit moment, is het waar. Vertrouwen op wat zich aandient is heel belangrijk. Twijfel ondermijnt het zelfonderzoek. Als je de innerlijke beweging volgt kom je vanzelf bij de waarheid.
‘Open einde’ onderzoek: je hebt behoefte om gewoon even stil te staan jezelf
Je wilt onderzoeken hoe je je op dit moment voelt, wat er gaande is.
Je gaat zitten, voelt dat je zit en breng je aandacht meer naar binnen en naar je lichaam.
Je voelt je rustig, fijn zelfs. Adem in het gevoel, daarmee wordt het verdiept en wordt het duidelijker.
‘Wat voor soort fijn?’
‘Er is zachtheid, tederheid, als een zonsopgang, ik zie allerlei kleuren zachtroze en oranje.’
‘Hoe voelt het in je hart?’ ‘Ja daar voel ik vooral dat zachtroze, open, ik voel me open naar de wereld. Liefde, ik geloof dat ik liefde voel. Maar dat is natuurlijk niet waar…..’
Oef hier is je innerlijke criticus die meent zich ermee te moeten bemoeien. Stop die maar.
‘Ja ik voel liefde, liefde naar de wereld….’
‘Hoe is het om dat te voelen? Wat doet dat met je?’
‘Het maakt me zacht en blij….’
'Hoe voelt het in je buik?’
‘Stevig, ik voel grond…’.
Dit zijn twee voorbeelden van hoe je jezelf meer kunt bevragen.
Geen enkele inquiry is gelijk en geen een zal er gaan zoals ik hierboven heb beschreven. Dat is het mooie aan het zelfonderzoek. Het is open en verrassend en vrij.
Belangrijke elementen zijn:
Jezelf bevragen, vooral in je lijf zijn en je adem voelen. Beelden kunnen gemakkelijk opkomen, let op dat je innerlijke criticus je niet om de oren slaat en je doet twijfelen. Hij heeft hier helemaal geen verstand van. Let erop dat je mind niet al een plan bedenkt of een uitkomst die moet gaan werken!
Belangrijke elementen zijn:
Jezelf bevragen, vooral in je lijf zijn en je adem voelen.
Opdrachten:
Schrijvend onderzoek:
Leg een dagboek aan en maak er een gewoonte van om elke dag een paar regels in je dagboek te schrijven.
Vraag je jezelf af: hoe voel ik me vandaag, wat doet dat gevoel met me, wat maakt dat ik me zo voel? Kan ik accepteren dat ik me zo voel? Misschien is hier een innerlijke criticus die antwoordt.
Uiteraard kun je meer schrijven:
Als er frustratie of boosheid is, vertrouw die toe aan het papier, schrijf van je af.
Als er verdriet is, laat het via de woorden uit je stromen.
Je kunt het later teruglezen.
Je kunt ook, als je vragen met je dominante hand (meestal rechts) deze neerschrijven. Bijvoorbeeld: 'wat maakt dat ik me zo voel, en met je linkerhand antwoorden. Dat brengt tevens een specifiek proces op gang in je hersenen.
Kijk eens naar het artikel met opdrachten over deelpersonen. Dat kan een boeiend onderzoek opleveren.
Succes!
Over zelfonderzoek heb ik ook een blog geschreven: Ontvouwing in zelfonderzoek, waar ook zelfonderzoek in tweetallen wordt besproken. Er is ook een geweldig boek over dit onderwerp, dat helaas niet is vertaald. Het heet: ‘Spacecruiser inquiry’ van A.H. Almaas.