GGZ Metingen en Privacy

De Metingen

ROM

Routine Outcome Monitoring (rom) is een methodiek in de GGZ om standaard meetinstrumenten (zelfrapportage vragenlijsten of beoordelingsschalen) te gebruiken als hulpmiddel bij de behandeling. De bedoeling is dat meetinstrumenten bij de intake worden ingezet om zicht te krijgen op de aard en de ernst van de klachten en zo tot een behandelplan te komen. Met vervolgmetingen tijdens of na de behandeling kunnen uitkomsten worden vastgesteld. Zo krijg je periodiek feedback over de voortgang van de behandeling. (bron: Bron: ROM en Benchmarken van Marc Verbraak, Suus Theuws & Cara Verdellen) Er zijn diverse metingen in omgang.

Ik gebruik de metingen sinds enige tijd vooral omdat dat vereist werd. Ik heb mij verdiept in de uitkomst en kan zien dat het soms werkt als bevestiging van mijn eigen indrukken. Echter mijn belangrijkste feedback voor de effectiviteit van de behandeling komt direct voort uit het contact met mijn cliënten. Als ik het gevoel heb dat het niet werkt, dan maak ik dat direct bespreekbaar. En ik nodig cliënten altijd uit om hetzelfde te doen, direct of via de e-mail. Maar soms is het fijn om ook via de test meer informatie te krijgen over de problematiek.

Sinds kort is het uitvoeren van metingen verplicht. Dat heeft ook te maken met een nieuw gebruik van de uitkomst van de ROM metingen:

Bench-marking

Het is een manier om prestaties van verschillende organisaties met elkaar te kunnen vergelijken. En dat is wat de wereld van de zorgverzekeraars (en de politiek) wil. Men wil verzamelde rom-gegevens te gebruiken om de kwaliteit van de geboden zorg transparant te maken bij groepen patiënten. Zorgverzekeraars en zorggebruikers (cliënten en patiënten) krijgen zo zicht op de kwaliteit van de zorg die een instelling biedt.
Men is kritisch op dit gebruik van de metingen. Een van de angsten is dat de inzet van langduriger trajecten een negatief effect hebben op de behandelaar. Hij of zij zou teveel tijd nodig hebben om goed werk te leveren. Immers kort is goedkoop.

DIS

En dan hebben we het landelijke DBC-Informatiesysteem (DIS).
Een DBC is een diagnose- behandel-combinatie. In de reguliere zorg zijn inmiddels behandelprotocollen in gebruik die ‘eveidence-based’ zijn en die gebruikt worden bij specifieke problematiek.
Deze aanpak ligt in het verlengde van het medische model waarbij een ‘ziekte’ met een specifieke aanpak te genezen valt. Terwijl tal van psychologen deze aanpak bekritiseren en ze niet als zodanig gebruiken wordt er door de zorgverzekeraars steeds meer controle uitgeoefend op deze aanpak. Het gevaar bestaat dat in deze aanpak de cliënt gereduceerd wordt tot een probleem dat moet worden opgelost. Hierover valt veel meer te zeggen, maar dat valt buiten het bestek van deze informatieve pagina’s.

Waarom DIS?

Terug naar het informatiesysteem DIS. Dit informatiesysteem ontvangt en beheert informatie over dbc-trajecten in de ziekenhuiszorg, ggz en forensische zorg en over trajecten in de basis-ggz. Het betreft gegevens uit de basisregistratie van zorgaanbieders over wat zij aan zorg geleverd en gedeclareerd hebben. Ten behoeve van deze registratie worden ook gegevens als huwelijkse staat, opleiding en geboorteland van de ouders gevraagd.
Via DIS denkt men inzicht te krijgen in verleende zorg waardoor het medisch handelen en de bekostiging daarvan transparanter worden. Daarnaast is DIS van belang voor het monitoren van zorgmarktontwikkelingen en de doorontwikkeling van het dbc-systeem.

Privacy

Hoe zit het met al deze eisen en de privacy van de cliënten? Dat is een goede vraag. Op dit moment is de aanlevering van ROM gegevens opgeschort omdat bleek dat er geen goede garantie is voor de privacy van de cliënten. De metingen worden wel verricht maar de gegevens worden niet doorgestuurd.

Vergoeding
Om voor vergoeding in de basiszorg in aanmerking te komen, moet er een minimale diagnose zijn binnen de DSM4. Dat betekent dat er in de problematiek ten minste sprake moet zijn van depressie en/of angst. DSM4 is een classificatiesysteem dat symptomen benoemt. Dit systeem wordt echter steeds meer gebruikt als diagnostisch instrument.
De diagnose op basis van de DSM4 gaat bij declaratie, samen met de persoonsgegevens van de cliënt naar de zorgverzekeraar.

ROM en DIS
De gegevens van de ROM worden op dit moment niet aangeleverd bij stichting Benchmark. Het versleutelen van de gegevens biedt niet voldoende garantie voor de privacy.
De DIS gegevens worden direct gepseudonimiseerd via de privacy- en verzendmodule.
Maandelijks levert DIS de gegevens uit aan vier publieke organisaties die daar voor de uitoefening van hun wettelijke taken recht op hebben (Wet marktordening gezondheidszorg): het ministerie van VWS, de NZa, het Zorginstituut Nederland en het CBS.

Eisen aan de hulpverleners

Hulpverleners worden verplicht om mee te werken aan het aanleveren van deze gegevens. Verschillende verzekeraars eisen een lager of hoger percentage van aanlevering.
Zo hebben de verzekeraars verbonden in de VGZ, Achmea en CZ groep, als eis dat er naast het verplichte kwaliteitsstatuut dat zorgverleners moeten hebben, ook nog het keurmerk wordt verkregen. Doe je dat niet, dan krijg je bij deze zorgverleners geen contract. Om voor het keurmerk in aanmerking te komen, moet er een aanlevering van Rom metingen plaatsvinden van 60% van alle cliënten. Andere verzekeraars zoals Menzis, stellen die eis niet. Bij hen is in 2017 slechts een verplichte aanlevering van 15% van de cliënten noodzakelijk.

Ontkomen aan de verplichting

ROM: Voor een beperkt aantal cliënten is het mogelijk om te ontkomen aan deze verplichting. Dit gezien het feit dat je als hulpverlener geen 100% aanmelding van ROM hoeft te doen. Rom blijft voor hulpverleners, zowel met als zonder contract, een verplichting.
Voor nu is dit dus opgeschort.

DIS: Deze gegevens worden wel doorgestuurd.
DSM4 diagnose: Om ontheffing hiervan te krijgen, moet je een privacyverklaring tekenen aan het begin van de behandeling. In dat geval kan de zorgverlener de kosten echter niet zelf declareren. De zorgverlener maakt een nota op papier. Deze nota kan de cliënt zelf indienen bij de zorgverzekeraar. De cliënt betaalt de hulpverlener direct.
Het bedrag dat de cliënt van de zorgverlener ontvangt is meestal lager dan wat de cliënt de hulpverlener moet betalen, mits de cliënt een restitutieverzekering heeft.

Opgemaakt op 4 februari 2017, herzien op 26 april 2017.
Lenie van Schie